Dual Coding

Dual Coding is een krachtige leerstrategie die het combineren van woord en beeld benadrukt. Door woord en beeld te combineren, helpen we leerlingen niet alleen bij het begrijpen en structureren van de leerstof, maar ook bij het onthouden ervan. Het klinkt heel eenvoudig, maar er zijn enkele aspecten die aandacht vereisen om deze leermethode effectief te laten zijn.

Deze leerstrategie maakt gebruik van het feit dat onze hersenen twee verschillende werkruimtes hebben; één voor het verwerken van verbale informatie en één werkruimte voor het verwerken van visuele informatie. Door beide werkruimtes aan te spreken, wordt de leerstof dubbel zo krachtig verwerkt bij de leerlingen.

Wat deze leermethode nog effectiever maakt, is dat beelden vaak krachtiger zijn dan woorden. Geschreven en gesproken taal wordt slechts één keer opgeslagen in ons geheugen, terwijl beelden en plaatjes (van woorden) twee keer worden opgeslagen. Dit betekent dat wanneer je leerstof zowel verbaal als visueel aanbiedt, het op twee verschillende manieren het geheugen binnenkomt en daardoor beter wordt vastgehouden. Je kan deze leermethode vergelijken met de uitspraak: "Een beeld zegt meer dan duizend woorden.".

Het toepassen van Dual Coding in de klas en thuis is eigenlijk vrij eenvoudig. Je kan als leerkracht visuele ondersteuning integreren in je lessen door gebruik te maken van diverse hulpmiddelen zoals bordschema's, posters, PowerPoint-presentaties, videofragmenten, ... . Door woord en beeld te combineren, help je jouw leerlingen niet alleen om de leerstof beter te begrijpen, maar stimuleer je ook hun geheugen.

Hoewel Dual Coding een effectieve leerstrategie is, is het wel belangrijk om deze op de juiste manier toe te passen. Als dit niet het geval is, kan het werkgeheugen overbelast worden, wat kan leiden tot een verminderde opslag van belangrijke informatie. Het is dus essentieel om een evenwicht te behouden tussen verbale en visuele elementen.

Hieronder vindt je een videofragment met nog extra uitleg omtrent Dual Coding.

5 Zaken die je beter wel en niet doet bij Dual Coding

1. Combineer niet alles: Als leerkracht is het verleidelijk om alle leerstof en informatie op slides te plaatsen, met zowel tekst en beelden en alles nog eens mondeling toe te lichten. Deze aanpak kan echter verwarrend zijn en leiden tot overbelasting bij leerlingen. Het is effectiever om slechts één methode te kiezen waarmee je woord en beeld gaat combineren bijvoorbeeld een afbeelding of een bordschema. Kernwoorden kunnen je hierbij helpen, maar vermijd lange tekstblokken die je ook nog eens gaat voorlezen. Focus op de essentie om de aandacht van de leerlingen te behouden.
2. De leerstof centraal in beeld, niet jezelf: Bij het toepassen van Dual Coding tijdens een les is het essentieel om bewust te zijn van je eigen visuele aanwezigheid. Soms kan deze aanwezigheid overbodig zijn of de leerlingen juist verwarren, omdat het hun aandacht afleidt van de leerstof. Een effectieve aanpak is om de focus van de leerlingen te sturen naar waar ze moeten kijken. Dit kan je doen door gebruik te maken van je armen, handen en duidelijke aanwijzingen te geven om hun visuele focus te leiden.
3. Ook schema's zijn beelden: Beelden kunnen zowel figuratief als abstract zijn, zoals een schema of een grafiek. Dit soort visuele informatie kan een krachtig hulpmiddel zijn voor leerlingen om de leerstof beter te begrijpen en te onthouden. Door leerlingen een basisschema te geven of hen zelf een basisschema te laten maken, kan je hen visueel aangeven waar ze zich bevinden in dat schema en kan je er telkens leerstof aan toevoegen. Zo wordt de kans groter dat de leerstof blijft hangen.
4. Laat beeld groeien: Wanneer je grote stukken leerstof aanbiedt, is het beter om niet alles in één complex beeld te verpakken. Het is beter om stap voor stap naar een alomvattend eindbeeld toe te werken. Bouw je bordschema's en slides visueel op en hou ook je animaties subtiel om overbelasting te vermijden. Focus per stap op de toegevoegde leerstof, bijvoorbeeld door deze te onderstrepen. Deze stapsgewijze aanpak zorgt ervoor dat het complexe eindbeeld, maar ook het gehele proces beter blijft hangen bij de leerlingen.
5. Dual Coding is geen wondermiddel: Om Dual Coding effectief toe te passen in de klas is het belangrijk dat volgende aspecten goed zitten binnen jouw lessen: een duidelijke basisstructuur, activeren van voorkennis, heldere instructies, voldoende interactie, individueel oefenen en het evalueren van de leerlingen. Dual Coding kan doorheen heel de les worden ingezet. Bijvoorbeeld om te controleren of leerlingen de kern van de les begrepen hebben, maar ook om de les op te starten en de voorkennis te activeren.